پدر شیخ صدوق که علی بن بابویه نام داشت، مردی عالم بود که دکان کوچکی در قم داشت. پدر شیخ سال ها بچه دار نمی شد. به همین دلیل نامه ای به امام زمان(عج) نوشت که برای بچه دار شدنش دعا کنند. امام هم در جواب نامه فرمود: «ما برای تو دعا کردیم و به زودی خدا دو پسر خوب به تو خواهد داد که اهل خیر و برکت اند.» پس از دعای امام زمان(عج) بود که ابن بابویه صاحب فرزندی شد که نامش را محمد نامید و بعدها عالم بزرگی شد که او را شیخ صدوق نامیدند. شیخ صدوق دوران کودکی و آغاز جوانی را در دامان علم و فضیلت و تقوای پدر بزرگ وارش علی بن بابویه سپری کرد. صدوق در محضر پدر، علوم و معارف را همراه با تربیت های عملی و اخلاقی فرا گرفت. وی بیش از بیست سال از دوران پر برکت حیات پدر را درک کرد و در ۲۲ سالگی بود که پدرش درگذشت. پرورش یافتن در دامان پدری فقیه و وارسته، و تیزهوشی، حافظه فوق العاده و استعداد ذاتی او موجب شد در مدتی کوتاه به قله های بلندی دست یابد و در کم تر از بیست سالگی هزاران حدیث و روایت را به خاطر بسپارد. استاد صدوق، درباره حافظه و اشتیاق وافر شیخ صدوق به آموختن می گفت: «این میل و اشتیاق به علم و دانش که در صدوق وجود دارد، مایه شگفتی نیست، زیرا او براساس دعای امام زمان(عج) متولد شده است.» خود شیخ صدوق هم بارها گفته بود: «من به دعای صاحب الامر متولد شده ام». یکی از عوامل موفقیت شیخ صدوق، آموختن از محضر استادان مختلف است. او محضر بیش از دویست استاد را تجربه کرده و از همه آن ها علم آموخته که از جمله آن ها، مرحوم کلینی، نویسنده کتاب شریف اصول کافی است. شیخ صدوق برای این که از استادان مختلف در شهرهای مختلف استفاده کند و به علوم گوناگون دست یابد و آثار نویسندگان را مطالعه کند، به شهرهای بسیاری سفر کرد. دوره شیخ صدوق، دوره پیچیده ای بود. احادیث جعلی زیاد شده بود و عده ای با هدف نابودی اسلام حدیث جعل می کردند. شیخ صدوق در راه جمع آوری احادیث، از بلخ تا بخارا، از کوفه تا بغداد، از مشهد تا نیشابور و از آن جا تا مکه و مدینه سفر کرد و مشکلات فراوانی را به جان خرید و با کوله باری از احادیث پیامبر و اهل بیت (ع) به ری بازگشت. رفته رفته شهرت شیخ صدوق در جهان اسلام عالم گیر شد و همه دانش وران در برابر عظمت و گستردگی دانش او خضوع کردند. کار او فقط در زمینه علم حدیث و فقه نبود، بلکه او حدود سی صد کتاب نوشته که نشان می دهد در علوم مختلف زمان خودش عالم بزرگی بوده است. شیخ صدوق چند کتاب ارزش مند هم درباره مهدویت نوشته است. عیون اخبارالرضا، کامل ترین و مستدل ترین کتاب درباره اثبات وجود امام زمان (عج ) و نیز کتاب ارزش مندی درباره دلایل غیبت امام زمان(عج) با نام «کمال الدین و تمام النعمه» نوشته است. درباره این کتاب همین بس که شیخ صدوق هنگامی که در مکه بود، امام زمان (عج) را در خواب می بیند که به او می فرماید: «کتابی در غیبت ما تصنیف کن.» و پس از آن، شیخ این کتاب را تألیف کرد. شیخ صدوق تا پایانش عمرش، در سفر بود و با وجود این همه سفر، حدود ۳۰۰ کتاب نوشت و شاگردان بسیاری هم تربیت کرد. شیخ صدوق ، پس از عمری تلاش در راه خدمت به مکتب اهل بیت(ع)، چشم از جهان فرو بست. پیکر پاکش در میان غم و اندوه مردم، در نزدیک مرقد مطهر حضرت عبدالعظیم(ع) به خاک سپرده شد.
